Trong giai đoạn phát triển ngôn ngữ sớm của trẻ! Khi bé chuẩn bị “bật âm” những từ đầu tiên, điều đó không chỉ là việc nói, mà là một bước nhảy vọt về giao tiếp, nhận thức và cảm xúc. Dưới đây là 7 cách giúp bé bật âm những từ đầu tiên – vừa khoa học, vừa gần gũi, và cô có thể dễ dàng áp dụng tại lớp hoặc ở nhà.
1. Nói chuyện với bé bằng giọng điệu rõ ràng, chậm rãi, nhiều cảm xúc:
Hãy nhìn vào mắt bé, nói những câu ngắn, lặp lại nhiều lần.
Ví dụ: “Bóng! Đây là quả bóng. Bóng tròn tròn này!”
Khi nói, cô phóng đại khẩu hình một chút để bé quan sát miệng, môi, lưỡi – vì trẻ học bật âm bằng cách bắt chước khuôn miệng người lớn. 🪄 Mẹo nhỏ: Gọi tên đồ vật thật khi bé cầm hoặc chỉ tay.
2. Dạy bé “âm đầu tiên” qua các từ dễ:
Bé thường nói được những âm đầu như m, b, p, t, d, n vì dễ bật bằng môi hoặc đầu lưỡi.
Ví dụ: “mẹ”, “ba”, “bô”, “bóng”, “bắp”, “nè”, “no”. 👉 Cô có thể dạy bé chơi trò “bật môi”: mím môi – “m-m-m”, rồi cười.
3. Sử dụng nhạc, vè và bài hát lặp âm.
Nhạc có tiết tấu chậm, từ vựng lặp lại giúp bé nghe – ghi nhớ – bắt chước.
Ví dụ: bài “Mẹ yêu không nào”, “Con cào cào”, hoặc vè:
“Ba ba bắp bắp, Bé bốc bắp bung bung!” Cô có thể vỗ tay theo nhịp, giúp bé cảm nhận nhịp điệu ngôn ngữ.
4. Chơi trò “bắt chước miệng” (mirror play).
Cho bé soi gương cùng cô. Cô làm mẫu âm “a – a – a”, “m – m – m”, “ba – ba – ba”, rồi khuyến khích bé làm theo.
Khi bé phát ra tiếng gần giống, hãy tán thưởng thật to: “Đúng rồi! Con nói ‘ba’ rồi đó!” => Trẻ cảm thấy thành công → muốn nói lại.
5. Gọi tên cảm xúc và hành động hằng ngày.
Mỗi khi bé có hành động hoặc cảm xúc, cô hãy gắn từ với trải nghiệm thật.
Ví dụ: “Ồ, con cười nè!”, “Con ăn ngon quá!”, “Con ngủ nhé.” Trẻ nghe đi nghe lại nhiều lần sẽ ghi nhớ ngữ cảnh của từ → dễ bật ra khi gặp lại tình huống đó.
6. Tạo môi trường “nói” phong phú – không ép, chỉ khơi gợi.
Hãy chờ bé phản hồi thay vì nói liên tục. Khi bé chỉ tay, đừng đáp luôn – cô hãy chờ vài giây, gợi nhẹ:
“Con muốn gì nè…? Nói đi, bóng hả?” Khoảng “chờ” đó là cơ hội vàng để bé bật âm!
7. Chơi các trò kích thích ngôn ngữ miệng.
Những trò chơi này giúp bé linh hoạt môi, lưỡi – nền tảng cho bật âm:
Thổi bong bóng xà phòng 🫧
Thổi nến, thổi giấy bay
Bắt chước tiếng động vật: “meo meo”, “ò ó o”, “gâu gâu”
Chơi “ú òa” – khơi dậy phản ứng giao tiếp và bật âm bất ngờ (“a!” “ôi!”)
Gợi ý kết hợp cho cô giáo hoặc phụ huynh:
Ghi âm hoặc quay lại khi bé bật âm đầu tiên để tạo “nhật ký âm thanh” – giúp phụ huynh theo dõi tiến bộ.
Mỗi tuần, chọn 1 nhóm âm chủ đề để luyện (vd: “b” – bóng, ba, bắp, búp bê).
Chúc bé yêu của bạn có nhiều trải nghiệm và sớm phát triển ngôn ngữ một cách tốt nhất.